Ραγάδα του δακτυλίου είναι η επιμήκης διάβρωση ή και εξέλκωση του επιθηλίου του κατώτερου τριτημορίου του πρωκτικού σωλήνα. Εντοπίζεται συνήθως στη μέση γραμμή (στην 6η ή τη 12η ώρα της περιφέρειας του δακτυλίου). Συνύπαρξη πολλαπλών ραγάδων μπορεί να υποδηλώνει συνύπαρξη άλλων παθήσεων όπως η νόσος Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα.
Συνήθως προκαλείται από ρήξη του βλεννογόνου και του δέρματος του πρωκτού κατά την αφόδευση και συνδυάζεται με χρόνια δυσκοιλιότητα και υπερτονικό έξω σφιγκτήρα. Άλλα αίτια είναι ο τραυματισμός κατά τη σεξουαλική πρωκτική επαφή, η θρόμβωση αιμορροΐδων, κ.α. Διακρίνεται σε οξεία και χρόνια.
Η κλινική εικόνα συνίσταται σε οξύ πόνο μετά την αφόδευση, διάρκειας μερικών ωρών, που επαναλαμβάνεται μετά από κάθε κένωση. Ενίοτε μπορεί να εμφανιστεί απώλεια αίματος , ακόμη και πυώδους υγρού. Η δακτυλική εξέταση είναι πολύ επώδυνη και πολλές φορές αδύνατη.
Η αντιμετώπιση της οξείας ραγάδας είναι κατά βάση συντηρητική, με χορήγηση τοπικών αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών αλοιφών και υπακτικών για μείωση της δυσκοιλιότητας. Το πλύσιμο με ζεστό (όχι καυτό) νερό βοηθά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα. Άλλα μέτρα αντιμετώπισης είναι η χορήγηση αλοιφών που προκαλούν χάλαση του έσω σφιγκτήρα (τρινιτρική γλυκερίνη, διλτιαζέμη, νιφεδιπίνη) καθώς και οι ενέσεις αλλαντοτοξίνης (botox).
Σε αποτυχία της συντηρητικής αγωγής ενδείκνυται η διενέργεια διαστολής του δακτυλίου υπό γενική αναισθησία, με σκοπό τη χαλάρωση και προσωρινή παράλυση του σφιγκτήρα του πρωκτού και ύφεση των συμπτωμάτων με σταδιακή υποχώρηση της φλεγμονής.
Η αντιμετώπιση της χρόνιας ραγάδας είναι χειρουργική. Συνίσταται σε διαστολή του δακτυλίου, εκτομή της ραγάδας και του ουλώδους ιστού, και μερική διατομή του έσω σφιγκτήρα (πλάγια έσω σφιγκτηροτομή). Στην προεγχειρητική και μετεγχειρητική εκτίμηση της λειτουργικότητας του σφιγκτήρα ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος της μανομετρίας του πρωκτού και του διαπρωκτικού ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος. Η επέμβαση απαιτεί εμπειρία και ιδιαίτερη προσοχή του χειρουργού, για την αποφυγή μετεγχειρητικής ακράτειας.