Η εχινοκοκκίαση είναι μια νόσος που προσβάλλει συνήθως το ήπαρ, αλλά δύναται να εμφανισθεί και στον πνεύμονα και σε άλλα όργανα και οφείλεται σε ένα παράσιτο (Echinococcus granulosus). Χαρακτηριστική είναι η εμφάνιση κύστεων στο ήπαρ, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές και για αυτό συνιστάται συνήθως η χειρουργική αντιμετώπιση, με τη λαπαροσκοπική χειρουργική να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο.
Ο εχινόκοκκος είναι ένα παράσιτο που ζει φυσιολογικά στο έντερο του σκύλου, και μεταδίδεται στον άνθρωπο με τα λαχανικά και τα φρούτα που μολύνονται μέσω των αυγών του παρασίτου από τα κόπρανα του σκύλου. Με τη λήψη της μολυσμένης τροφής από τον άνθρωπο, τα αυγά του παρασίτου περνούν στο έντερο, και από εκεί ο εχινόκοκκος περνάει στην κυκλοφορία του αίματος (πυλαία κυκλοφορία) και καταλήγει στο ήπαρ. Η κύστη που σχηματίζεται έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς σχηματίζεται από δύο στρώματα, την ινώδη κάψα και τη μητρική κάψα, ενώ περιέχει υγρό και πιθανόν μικρότερες (θυγατέρες) κύστεις.
Κλινική εικόνα : Συνήθως δεν προκαλούνται συμπτώματα, εκτός αν υπάρχει πίεση παρακείμενων οργάνων ή κάποια επιπλοκή. Οι πιθανές επιπλοκές είναι η διαπύηση και η ρήξη προς την περιτοναϊκή κοιλότητα, τα χοληφόρα, τους βρόγχους και αλλού, που συνοδεύονται από πόνο, πυρετό, ίκτερο, βήχα, σοβαρή αλλεργική αντίδραση κ.α.
Διάγνωση : Υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία, ορολογικές εξετάσεις με ανίχνευση ειδικών αντιεχινοκοκκικών αντισωμάτων.
Θεραπεία : Η θεραπεία της εχινοκοκκίασης είναι κατά βάση χειρουργική. Συνιστάται στην εκτομή και αφαίρεση της οροφής της κύστης, αλλά και πιο ριζικές επεμβάσεις όπως η αφαίρεση ολόκληρης της κύστης με την κάψα της, η ηπατεκτομή κ.α. Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται στις μέρες μας λαπαροσκοπικά με εξαιρετικά αποτελέσματα. Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στην απομόνωση του χειρουργικού πεδίου, ώστε να αποφευχθεί τυχόν εκροή υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Η συνήθης τεχνική που χρησιμοποιούμε είναι η αναρρόφηση αρχικά του υγρού της κύστης, η έγχυση υπέρτονου διαλύματος, και η αφαίρεση της κάψας με ή χωρίς διατήρηση του ενδοηπατικού τμήματός της. Ακολούθως το κενό που δημιουργείται επικαλύπτεται με ειδική τεχνική. Η ολική αφαίρεση της κύστεως μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εκροή χολής από το ηπατικό παρέγχυμα. Η λαπαροσκοπική προσέγγιση δίνει το πλεονέκτημα στο χειρουργό να έχει καλύτερη όραση και πρόσβαση σε μικροσκοπικά χολαγγεία που ευθύνονται για την επιπλοκή αυτή, ώστε με την κατάλληλη συρραφή να την αποφύγει.
Οι μικρές κύστεις με αποτιτάνωση (ασβεστοποίηση) του τοιχώματος και αρνητικές ορολογικές εξετάσεις δεν απαιτούν θεραπεία, ενώ σημαντικός είναι και ο συμπληρωματικός ρόλος της φαρμακευτικής αγωγής, πριν και μετά το χειρουργείο με ειδικά φάρμακα (αλβενδαζόλη).
Στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» η πρώτη λαπαροσκοπική εκτομή ευμεγέθους εχινοκόκκου κύστεως ήπατος πραγματοποιήθηκε το 2014. Επρόκειτο για γυναίκα 82 ετών με κύστη δεξιού λοβού ήπατος διαστάσεων 19×14 cm. Η επέμβαση στέφτηκε με απόλυτη επιτυχία, χωρίς μετεγχειρητικές επιπλοκές.